13 марта 2015 г.
Пĕтĕм тĕнчери сывлăх сыхлавĕн эксперчĕсем çирĕплетнĕ тăрăх, уртаракан чиртен çулсерен тĕнчере 55 пин çын пурнăçран уйрăлать. Вăтамран кашни 10 минутра _ пĕр çын. Çак амака 167 çĕршывра шута илнĕ. Раççейре январь уйăхĕнче кăна çак чирпе аптăранă 204 тĕслĕхе шута илнĕ. Чи нумаййи _ кỹршĕллĕ Тутарстанра. Россельхознадзорăн Тĕп наукăпа методика ветеринари лаборато-рийĕн пĕтĕмлетĕвĕсем тăрăх, пирĕн регионта чĕрчунсем çынсене çыртнă 3201 тĕслĕх пулнă, тискер чĕрчунсем - 64. Владимир Матвеев аслă инспектор каланă тăрăх, чир сарăлнăшăн тилле айăпламалла: "Сывă тилĕ нихăçан та çынсем патне тухмасть. Чирлисем çынсенчен пулăшу кĕтеççĕ ахăр. Анчах та виличчен инкек кăтартма та ĕлкĕреççĕ. Вĕсенче вĕт хăйсене упраса хăварас туйăм çухалать, пĕр шиксĕр çынсене тапăнаççĕ вара". Чирлĕ чĕрчун çыртнипе е унăн сĕлеки сурансем çине лексен ерет ку мур. Урнă чĕрчун канăçсăр, хаярланать, унăн сĕлеки юхсах тăрать, утти улшăнать. Вăл çиме-ĕçме пăрахать, çиме юрăхсăр япаласене çăтма пуçлать. Кун хыççăн чирлĕскер шăнăр туртнипе асапланма тытăнать, ăна шалкăм çапать те вăл вилет. Çавăнпа та сад-пахчана е кил хушшине тискер чĕрчун килсе кĕрсен, выльăхсем хăйсене ытти чухнехинчен урăхла тытма пуçласан ветеринари специалисчĕ-семпе çыхăнмаллах. Питрен, пуçран, мăйран, ал-ураран çыртни уйрăмах хăрушă, мĕншĕн тесен кĕлеткен çак пайĕсенче нервсен вĕçĕсем вырнаçнă. Çавна май вирус тĕп нерв тытăмĕнче хăвăртрах сарăлать. Асра тытăр: чир паллисем палăрма пуçласан ăна çĕнтерме йывăрланать е пачах та май юлмасть. Çавăнпа та мура пуçламăш тапхăрта палăртса сипленни питĕ пысăк пĕлтерĕшлĕ. Чĕрчунсем çыртсан сурана тухтăрсене кăтартни хăвăр сывлăхшăнах лайăх. Çийĕнчех прививка тунине нимĕн те çитмест. Чĕрчунсенчен час-часах ачасем шар кураççĕ. Çавăнпа та вĕсене ирĕкри кушак-йытăран аякран иртмеллине ăнлантармалла. Килти выльăха вăхăтра прививка туни çак чиртен сыхланма май парать. Етĕрне районĕнчи Кăташ ялĕнче 2014 çулхи июль уйăхĕнче шăпах çакă çăлса хăварнă та инкекрен. Унта пĕр хĕрарăм лупаса пырса кĕнĕ тиле хăех сенĕкпе чиксе вĕлерме вăй çитернĕ. Кун хыççăн ялти выльăхсене те тепĕр хутчен прививка туса тухнă. Етĕрне хулинче пурăнакан арçын вара йытă ỹплинче ларакан тилле курсан тỹ-рех ветеринари службине шăнкăравланă, полицейские чĕнсе илсе чĕрчуна персе вĕлерттернĕ. Йĕрхкассинче вара вăрман хăнине лупаса хупса лартма май килнĕ. Кун хыççăн сунарçăна чĕнсе илнĕ. Куславкка хулинче те тилле гаража питĕрсе хăварнă хыççăн кирлĕ çĕре шăнкăравланă. Ĕç-пуç Куславккари И.Е. Виноградов ячĕллĕ райбольница территорийĕнче пулса иртнĕ. Гаражра дезинфекци туса ирттернĕ.
Надежда ВАСИЛЬЕВА, Россельхознадзорăн республикăри управленийĕн ĕçченĕ.
Источник: "Пирěн пурнăç"