26 мая 2017 г.
Кăшлакан чĕрчунсем инфекци чирĕсене йăтса çỹреççĕ. Вĕсен чирĕсене çын та ертме пултарать. Çак чирсене çутçанталăкри вучахран пулса кайнисем теççĕ. Вĕсем: лептоспироз, сивчир (геморрагическая с почечным синдромом), туляреми, иерсиниоз (псевдотуберкулез), сальмонеллез тата ытти те. Çак инфекцисем пурте йывăррăн иртеççĕ, хăшĕ-пĕрне сиплеме те çăмăл мар. Сиплев курсĕ вăрăма тăсăлма та пултарать. Асăннă чирсене кăшлакан чĕрчун çыртсан, таса мар шыв ĕçсен, уçă сурансем урлă, хурт-кăпшанкă сăхсан (енчен те вĕсем малтан чирлĕ кăшлакан чĕрчун юнĕпе тăраннă пулсан) ертме пулать. Туляреми. Çак чирпе сĕтпе ỹсекенсем пурте чирлеççĕ. Вăл шутра, çын та. Унăн çăлкуçĕ - чирлĕ кăшлакан чĕр-чун. Вĕсенчен чире килти чĕрчун (кушак, йытă) тата çын ертет. Чир апат урлă та, шыв урлă та ерме пултарать. Сивчир. Йывăр чир. Çак чирпе асапланакансен 5 проценчĕ вилет. Ытларах унпа Китайра чирлеççĕ. Иккĕмĕш вырăнта - Раççей. Вирус çăлкуçĕ - шăши евĕр кăшлакан чĕрчунсем. Чирĕн пĕрремĕш паллисем ăна ертнĕ хыççăн 50 кунтан палăраççĕ: пуç ыратни, хăсăк килни, ỹт температури ỹсни, шыв ĕçес килни, ỹт çинче юн тухни, пỹре аманни. Лептоспироз. Раççейре çулсерен, уйрăмах çуллахи уйăхсенче, çак чирпе чирлекенсем нумай. Ăна пуçараканĕ - лептоспирăн спирохечĕ. Асăннă микро-организм хĕвел пайăркисенчен, ăшăран тата дезинфекци хутăшĕсенчен хăрать. Вăл хăйне тăпрара, шывра лайăх туять. Инфекци çăлкуçĕ - шăшисем. Иерсиниоз. Чир диагнозне лартма йывăр. Ăна пуçараканĕ - иерсини микроорганизмĕ. Вăл пахча çимĕç тата улма-çимĕç çинче уйăхĕ-уйăхĕпе пурăнма пултарать. Унсăр пуçне асăннă бактери сивве чăтăмлă. Вăл вĕретсен пĕтет. Чир çăлкуçĕ - тискер кăшлакан тата килти чĕрчунсем. Кашни çыннăн çак правилăсене пăхăнмалла: кăшлакан чĕрчунсем пур вырăнта ĕçсем ирттернĕ чухне хỹтĕлев япалисем (перчетке, респиратор, çи-пуç) тăхăнмалла; ĕçсене пурнăçланă хыççăн вĕсене дезинфекцилемелле е тĕп тумалла; кăшлакан чĕрчун паллиллĕ продуктсене çимелле мар; апатланас умĕн кашнинчех алăсене çумалла; кивĕ, тусанлă пỹлĕмсенче пуçтарнă чухне шыва дезинфекци хутăшĕсем ямалла; шыва кĕме чаракан паллăсем пур çĕрте шыва кĕме юрамасть; пур çĕрлĕ те çỹп-çап куписене пухса яма кирлĕ мар; пахча çимĕç тата ытти продуктсем упраннă вырăна таса тытмалла тата ытти те.
С.СОКОЛОВА, Республикăри гигиенăпа эпидемиологи центрĕн зоологĕ.
Источник: "Пирěн пурнăç"