Кăçалхи сакăр уйăхра районти выльăх-чĕрлĕх ĕрчетекенсем мĕнле ĕçленĕ-ха; Ферма ĕçченĕсем палăртнă тĕллевсене пурнăçа кĕртсе пыраççĕ-и; Çак ыйтусемпе интересленсе район администрацийĕн ял хуçалăх пайĕн ертсе пыракан специалист-эксперчĕпе Алевтина Викторовна ЕЛИЗАРОВАПА курнăçрăмăр.
– Выльăх-чĕрлĕхрен йÿнĕ апатпа тулăх продукци илмелли кунсем иртсе пыраççĕ. Халĕ уй-хирте ешĕл курăк сахал ĕнтĕ...
– Çапах та кĕлетре фуражлăх тырă нумай. Çакă аш-какай тата сĕт хатĕрлес ĕçре пысăк усă пама кирлĕ. Урăхла каласан, рациона япăхлатмалла мар, ăна çĕнĕ апатсемпе пуянлатмалла.
100 гектар çĕр пуçне районĕпе кăçалхи сакăр уйăхра 28 центнер аш-какай туса илтĕмĕр. Ку вăл 2008 çулхи çак тапхăрăн 134,6 проценчĕ. Сĕт илессипе те иртнĕ çулхинчен япăх ĕçлемен. Çак продукцие 100 гектар çĕр пуçне 162,3 процент хатĕрлерĕмĕр.
Аш-какай янтлас тĕлĕшпе "Коминтерн", "Победа", "Свобода" тата "Нива" хуçалăхсем аван ĕçленине палăртмалла. Сĕт илессипе вара "Свобода", "Победа", "Аккозинский" ырă тĕслĕх кăтартаççĕ. Çав вăхăтрах "Телей", В.Никитин, "Мочковашский" хуçалăхсем кая юлса пыни пăшăрхантарать.
Кăçал эпир пурĕ 645,2 тонна аш-какай, 3737,5 тонна сĕт туса илтĕмĕр. Ку кăтартусем пĕлтĕрхи çак вăхăтринчен лайăхрах. Сентябрĕн 1-мĕшĕ тĕлне кашни ĕнерен 2487 килограмм сĕт сунă е иртнĕ çулхи çак тапхăртинчен 69 килограмм ытларах.
– Хăш ял хуçалăх предприятийĕнчи дояркăсем малта пыраççĕ; Ĕçре çĕнĕлĕхсемпе, малта пыракансен опычĕпе усă куракансем ÿсĕм çулĕпе çирĕппĕн утаççĕ пулĕ;
– "Свобода" колхоз дояркисене тăрăшуллă ĕçшĕн мухтас килет. Анатçĕрпÿкассисем ĕне пуçне 3599 килограмм сĕт сунă. "Коминтерн" ял хуçалăх предприятийĕнчи ферма ĕçченĕсен кăтартăвĕ вара 3245-шер килогрампа танлашать. В.Никитин фермер хуçалăхĕнче тăрăшакансем те кашни ĕнерен сĕт илессипе малтисен ретĕнче – 3366-шар килограмм.
– Çав вăхăтрах юлса пыракансене те асăнса хăварар-ха.
– "Асамат" обществăн ĕнисем питĕ сахал сĕт антараççĕ. Кунта пĕлтĕрхи сакăр уйăхра 1468-шар килограмм сĕт сунă пулсан, кăçал 837 килограмм çеç пухăннă. Юлса пынин сăлтавĕ – выльăхсен ăратлăхĕ япăхса кайнинче, хуçалăх ертÿçисемпе специалисчĕсем ĕç çине пÿрне витĕр пăхнинче, фермăра тăрăшакансене пĕчĕк ĕç укçи тÿленинче.
Сентябрĕн 1-мĕшĕ тĕлне районĕпе пурĕ 3827 ĕне выльăх пулнă. Тÿрех каламалла, выльăх йышĕ чакса пырать. Хуçалăхсем сакăр уйăхра 643 пуç ĕне выльăх чакарнă. "Асамат", "Путь Ильича" хуçалăхсенче ку енĕпе лару-тăру уйрăмах япăх.
– Вăкăрсене самăртас енĕпе лару-тăру еплерех тата;
– Çу кунĕсенче выльăхсен чĕрĕ виçине ÿстерме лайăх условисем пулчĕç. "Коминтерн" ял хуçалăх предприятийĕнчи ферма ĕçченĕсем, акă, кашни вăкăра куллен 754 грамм ÿт хуштарса пынă. Ку вăл пĕлтĕрхинчен 54 грамм ытларах. "Свобода", "Нива" хуçалăхсенче те выльăхсене самăртасси çине тимлĕ пăхаççĕ. Çав вăхăтрах "Асамат", В.Никитин фермер хуçалăхĕ, "Телей" ку енĕпе çителĕксĕр ĕçлеççĕ.
Ăратлăха лайăхлатмасăр, кĕтÿ йышне çĕнетмесĕр ÿсĕм тума çук. Çакна "Коминтерн", "Путь Ильича" тата ытти хăш-пĕр хуçалăхсенче шута илнĕ. Сăмахран, сакăр уйăхра районĕпе пурĕ 1141 пăру илнĕ. Шел пулин те, "Авангард", "Путь Ильича", "Свобода", "Асамат", "Нива", "Мочковашский" хуçалăхсенче çамрăк выльăхсен шучĕ пĕлтĕрхинчен сахалрах. 100 ĕне пуçне районĕпе 52 пăру лекни те савăнмалли кăтарту мар.
– Ăшă витесĕр, тулăх апатсăр выльăх-чĕрлĕх йышне ÿстерме те, илекен продукци хисепне хăпартма та май çук. Ку енĕпе палăртнă тĕллевсем мĕнле пурнăçа кĕрсе пыраççĕ;
– Хальхи вăхăтра ферма ĕçченĕсем умĕнче яваплă та çивĕч задачăсем тăраççĕ. Тĕслĕхрен, выльăх апачĕ хатĕрлес ĕç вĕçленсе пырать. Ăна кашни условнăй выльăх пуçне 20 центнера яхăн хывса хăварнă. Выльăх апачлĕх çитĕнтернĕ ÿсен-тăрансемпе усă курса чылай çĕрте силос тăвас ĕç анлă сарăлса кайрĕ. Çавăн пекех хуçалăхсем фермăри çурт-йĕре йĕркене кĕртеççĕ. Сентябрĕн 15-мĕшĕнчен пуçласа выльăх-чĕрлĕхе хĕл каçарма мĕнле хатĕрленнине тĕрĕслемелли тапхăр пуçланать. Район администрацийĕн специалисчĕсем хуçалăхсен ертÿçисемпе пĕрле витесен юсавлăхне, апат мĕн чухлĕ хатĕрленине, унăн пахалăхне тишкерĕç.
Кашни хресчен çакна лайăх пĕлсе тăрать: ÿсĕм тума тар тăкмалла. Хăяккăн выртнипех хăйма çиеймĕн.
Г.Анисимов