Кăçал совет халăхĕ Аслă Отечественнăй вăрçăра фашистла Германие çĕнтернĕренпе 65 çул çитнине паллă тăватпăр. Çав юнлă çулсем мĕн чухлĕ "инçеленсе" пыраççĕ, çавăн чухлĕ вĕсене тарăнрах шухăшласа ăнланса пыратăн.
Çĕнтерÿ çулĕ совет салтакĕсемшĕн çав тери йывăр пулнă, пĕр кун та çухатусăр, юн тăкмасăр иртмен. Вăрçă пуçламăшĕнче фашистла Германи çарĕсем пирĕнтен вăйлăрах пулнипе вĕсем кĕске хушăрах Мускав хули патне çитни те çирĕплетет. Çапах та совет салтакĕсем çапăçусенче паттăрлăх кăтартса вилсе пĕтичченех çирĕп тăнă.
Вăрçăн малтанхи çулĕсенче фронта Туктамăш ялĕнчен те çĕр ытла яш-кĕрĕм тухса кайнă. Шел те, вĕсенчен чылайăшĕ тăван яла таврăнайман, çапăçусенче паттăрлăх кăтартса пуçĕсене хунă. Акă, 1941 çулхи июль уйăхĕнче Михаил Тихонов хăйĕн ирĕкĕпе вăрçа тухса кайнă. Çар шкулĕнче вĕреннĕ хыççăн вăл танк командирĕ пулса тăрать. Юлташĕсемпе тан вăл тăшмансен вуншар танкĕпе бронетранспорчĕсенчен тимĕр купи хăварнă, нимĕç салтакĕсене тĕп тунă. Смоленск, Ленинград çывăхĕсенче пынă çапăçусенче уйрăмах хăюлăх кăтартнăшăн Туктамăш каччине Хĕрлĕ Çăлтăр орденĕпе чысланă.
Паттăр салтак çинчен 1942 çулхи декабрь уйăхĕнче пичетленнĕ "За Родину" хаçатра çапла çырса кăтартнă: "Лейтенант Михаил Тихонов громя немецко-фашистских оккупантов проявляет бесстрашие, умело находит огневые точки и расположения живой силы противника, он с каждым днем повышает боевую готовность. Его отделение и экипаж танка готовы в любую минуту, при любых условиях выполнять сложную задачу по уничтожению фашистских гадов. Он всегда с огромным желанием рвется в бой, он дерется до последнего снаряда, не взирая ни на какой шквал огня противника. Ему всегда командование поручает самые сложные, ответственные боевые задачи. Он с честью выполняет их."
Шел, унăн пурнăçĕ Ленинград çывăхĕнчи хаяр çапăçура 1943 çулхи февраль уйăхĕнче татăлать, вĕсен танкне фашистсен снарячĕ лексе аркатать, экипажне танкрах çунтарса ярать.
Мал ĕмĕтлĕ çамрăк салтак вăрçă хирĕнчен тăванĕсемпе юлташĕсем патне май килнĕ таран çырусем çырсах тăнă. Хăйĕн чи çывăх юлташĕ, пĕрле вĕреннĕ тусĕ Константин Романов патне, фронтри юлташĕсемпе ÿкерĕннĕ сăн ÿкерчĕке те ярса панă. Сăн ÿкерчĕкре вăл аялти ретре сылтăмра ларать. Сăн ÿкерчĕкĕн хыçалти енĕнче вырăсла сăвă та çырнă:
" Косте!
Не грустя, не злясь на жребий лютый!
Припомнив наше прошлое житье,
Я верю в эти краткие минуты
И в счастье и в бессмертие свое!
Когда пробьет урочный час расплаты,
На запад хлынет черная беда.
Судьбою уцелевшего солдата
К вам я приеду тогда!
Настолье с шумящим самоваром,
С графином, полным ликером,
Мы на пиру победы сядем рядом,
Как когда-то сидели вдвоем!»
Миша.
Пуç таятпăр эпир Тăван çĕршыва сыхласа хăварнă фронтовиксем умĕнче. Никама та манса каяс çук, нимĕн те манăçа тухас çук.
В.РОМАНОВ, Туктамăш ялĕ.